Veelgestelde vragen

Het komt niet vaak voor dat iemand zulke slappe enkels heeft, dat je zijwaarts door de enkels zwikt. Het probleem zit hem vooral in het evenwicht. Als het evenwicht onvoldoende getraind is, lukt het niet om recht op de schaatsen te staan. Training van het evenwicht is hierbij de oplossing.

De schaatsschoen moet samen met de voet een compacte eenheid vormen om samen met het onderstel een gecontroleerde beweging op het ijs te kunnen maken. Als de schoen te groot is, vindt er beweging plaats van de voet ten opzichte van de schoen. Dit gaat vervolgens ten koste van het juist kunnen sturen met de schaats. De beste eenheid ontstaat met blote voeten in schaatsen die exact passen.

Schaatsen moet je slijpen als deze niet scherp of niet scherp genoeg zijn. Schaats je op natuurijs dan zullen de schaatsen eerder bot worden omdat hierop vaker materiaal ligt zoals zand. Deze materialen maken de schaatsen bot. Als je het gevoel hebt dat de schaats wegglijdt, moet je de scherpte controleren. Voor wedstrijden is het altijd gewenst de schaatsen optimaal geslepen te hebben.

Er zijn diverse aspecten die van belang zijn. Hieronder staan de belangrijkste vermeld:

• Zorg voor de juiste voeding op het juiste moment. Het is verstandig om vooraf niet te vet te eten;
• Wees op tijd bij de ijsbaan, één uur voor de wedstrijd aanwezig zijn biedt de mogelijkheid om je in alle rust voor te bereiden.
• Zorg voor de juiste kleding en geslepen schaatsen.
• Neem tijd om in te werken, niet alleen door ‘in te lopen’ maar ook de schaatsbeweging op het droge na te bootsen. Rekoefeningen hebben geen zin zoals diverse wetenschappelijke studies hebben aangetoond. Lenigmakende oefeningen voor met name wervelkolom, schouder en heupgewricht zijn wel gewenst;
• Maak gebruik van een korte voorbereiding op het ijs om het ijs te voelen, een goede bocht te rijden of een start te oefenen;
• Voorbereiden is met name je terugtrekken om uiteindelijk het gevecht met jezelf aan te gaan.

Door lang in de schaatshouding te zitten, bijvoorbeeld tijdens een toertocht, zal er door belasting van de lage rug een pijnlijk gevoel ontstaan. Dit zal vooral bij minder getrainden het geval zijn. De optredende pijn is normaal en kan verdwijnen of verminderen door een paar keer de rug uit te strekken.

Door de jaren heen zijn de inzichten hierover nogal veranderd, onder andere door betere analyse van de diverse trainingsmethoden. Voor de wedstrijdsporter is deze uiteraard anders dan voor de recreatieve sporter en kinderen.
Wat betreft de laatste categorie, is het zinvol gedurende de zomer aandacht te schenken aan het verbeteren van de schaatshouding en –beweging. Daarbij is het natuurlijk belangrijk om je conditie te onderhouden en te verbeteren. Je schaatsbeweging en –houding kan je goed oefenen via skeelertraining of door op het droge schaatspassen, schaatssprongen en andere oefeningen uit te voeren.

Uitgaande van de situatie dat iemand op vaste conventionele schaatsen begint, is het belangrijk om een aantal facetten van een goede techniek te beheersen. Vooral het goed achterop zitten, met een bolle rug is een vereiste om de meerwaarde van de klapschaats uit te buiten.
De afzet met de gehele schaats, die alleen mogelijk is door achterop te zitten, brengt extra rendement op bij de klapschaats in combinatie met de afzet van de voorvoet.
Uiteraard spelen andere facetten een belangrijke rol, waaronder het overkomen en de schaats naar voren sturen.

Het verliezen van snelheid in de bocht kan meerdere oorzaken hebben, vaak in combinatie:

• De rijder zit niet voldoende achterop;
• Er wordt wel overgestapt (beentje over) maar hierbij wordt geen zijwaartse afzet gemaakt;
• De romp wordt in of uit de bocht gedraaid, er mag geen draaiing (rotatie) van de schoudergordel ten opzichte van de bekkengordel plaatsvinden;
• De ronding van de schaats is niet goed;
• In sommige gevallen wordt de linkerschaats op de binnenkant ingezet en dit geeft enorme wringing.

De observatie, analyse en correctie van de trainer kan iemand helpen een snellere bocht te rijden.

Met de ronding van de schaats wordt het enigszins rondlopen van het glij-ijzer bedoeld, gezien vanaf de zijkant. Met het blote oog is dit niet gemakkelijk te zien.
Hoe ronder het ijzer loopt des te gemakkelijker is de schaats wendbaar, maar is hierdoor wel minder stabiel. Dit kun je bijvoorbeeld vergelijken met ijshockeyschaatsen.
Ideaal voor langebaanschaatsers en toertochtrijders is een ronding van 20 tot 22 meter. Dat wil zeggen dat het ijzer te vergelijken is met een koorde van een cirkel met een straal van 20 tot 22 meter. De ronding is te testen met een rij, die op maat is gemaakt met een vaste ronding en een afwijking vrij snel duidelijk maakt.
Bij een verkeerde ronding dient deze opnieuw door een vakman te worden aangebracht die hiervoor speciale apparatuur heeft.

Zowel in het dagelijks leven tijdens het lopen als tijdens het schaatsen is een juiste beweging van de armen/schoudergordel gewenst om hierdoor zo effectief mogelijk te bewegen.
In de praktijk zullen de linkerarm en het rechterbeen en de rechterarm en het linkerbeen zo samenwerken dat ze beiden tegelijk naar voren worden geplaatst. Gebeurt dit niet en gaan linkerbeen/linkerarm of rechterbeen/rechterarm tegelijk naar voren, spreekt men over een telganger. Deze combinatie voelt nogal onnatuurlijk aan. Tijdens het schaatsen is dit een ineffectieve manier van bewegen.

Bij het ingaan van de bocht heeft het lichaam door de centrifugale kracht de neiging om naar buiten te bewegen. Dit is te voorkomen door te gaan hangen naar de binnenkant van de bocht. Bij hogere snelheden neemt dit hangen toe. Ter vergelijking met motorraces is het gaan hangen in de bocht absolute voorwaarde om zoveel mogelijk snelheid te behouden.

Het rijden met ‘vleugeltjes’ wil zeggen dat de rijder in de schaatshouding met de handen op de rug zijn ellebogen heft. Hierdoor is naast meer luchtweerstand de kans groot dat de rug ‘hol’ wordt getrokken waardoor een zijwaartse afzet minder wordt uitgevoerd. Zowel van boven naar beneden als van links naar rechts loopt de rug rond bij de juiste schaatshouding. Het heffen van de ellebogen is daarom ongewenst. De onderstaande houding is dus ongewenst.

Een schaatser die op snelheid is gekomen, heeft vaak een dergelijke snelheid dat een afzet naar achteren niet bijdraagt om de snelheid te onderhouden of te verhogen. Die afzet zijn we onder andere gewend tijdens het wandelen en het hardlopen.
Middels een zijwaartse afzet is de snelheid wel te onderhouden of te verhogen. Alleen vanuit stilstand, onder andere de start, wordt er kortdurend naar achteren afgezet om vervolgens steeds meer de zijwaartse afzet op te zoeken.

In tegenstelling tot het slijpen van de juiste ronding is het slijpen van schaatsen om ze scherp te maken voor iedereen te doen. Je hebt hiervoor een slijptafel en een aantal stenen nodig.
Het voordeel van zelf schaatsen slijpen is dat je altijd op goed materiaal kunt rijden zonder van iemand afhankelijk te zijn. Voor iedere wedstrijd is het gewenst de schaatsen op scherpte te controleren. Meestal is het zinvol ze nog even te slijpen.

Blaren zijn meestal het gevolg van wrijving. Deze wrijving kan optreden bij onder andere het bewegen van de voet in de schoen of bij schoenen die qua pasvorm niet optimaal zijn.
Door een stukje sporttape over het aangedane gebied te plakken kun je klachten beperken. Daarnaast is het aan te bevelen te onderzoeken of de schaatsschoen ruwe oppervlakken heeft. Deze kunnen worden opgeheven door middel van een stukje plakband met gladde buitenkant.

Een goed bezocht trainingsuur of een publieksuur is altijd een combinatie van rijders die op snelheid rondjes rijden en rijders die rustig rijden aan de buitenkant van de baan. Als iemand valt, vooral in de bocht, is het gewenst dat degenen die valt hard schreeuwt om de rustige rijders te waarschuwen. Door de centrifugale kracht in de bocht breekt de boarding uiteindelijk de val.

Stilstaan in de bocht betekent dat je gemakkelijk geraakt kunt worden door iemand die ten val komt in de bocht, door de centrifugale kracht.

Dit is gewenst. Met name op natuurijs met zijn scheuren en oneffenheden botst de gebruikelijke schaats waarmee we op kunstijs rijden eerder abrupt met de punt van de schaats tegen oneffenheden. Door het voorste deel rond weg te slijpen voorkom je dat abrupte contact, omdat de schaats er gemakkelijk overheen loopt.

Schaatsen op natuurijs vergt meer behendigheid dan schaatsen op kunstijs. Dit komt door de kwaliteit van het ijs en dat er minder regels in acht worden genomen op het natuurijs. Hierbij enkele tips:

• Zorg ervoor dat het voorste deel van de schaats wat meer wordt afgevlakt, zodat bij een oneffenheid de schaats er makkelijker overheen glijdt;
• Blijf goed achterop zitten. Als er bijvoorbeeld zand op het ijs ligt, word je plotseling afgeremd, door achterop te blijven zitten val je niet voorover;
• Rijden in een groep heeft als nadeel dat je minder goed scheuren etc. ziet;
• Probeer zoveel mogelijk diagonaal over een scheur te schaatsen;
• Zorg voor kleding waardoor je wendbaar bent;
• Een getraind lichaam is er beter tegen opgewassen om valpartijen te voorkomen.

Zorg voor voldoende vochtinname. Het is aan te raden bidons met een dorstlesser en voeding te gebruiken tijdens het schaatsen. Zorg wel voor de juiste temperatuur.  Neem vooral voeding die makkelijk te slikken is. Speciale sportvoeding is bij de verschillende sportwinkels verkrijgbaar. Zorg bovendien voor korte rustpauzes om afkoeling te voorkomen. Alcoholische dranken zijn af te raden.

Het handhaven van het evenwicht is op houtjes gemakkelijker omdat de afstand tussen de schoen en het ijs kleiner is.

Het aanschaffen van een paar goed passende hoge schoenen uit het goedkope segment loont zich. Door middel van twee schroeven kun je deze schoenen voor en achter prima op het hout bevestigen. Hierdoor is het voor zowel het kind als de trainer veel gemakkelijker de schaatsen aan te trekken. Ze worden hierdoor zelfstandiger mits ze zelf de veters strikken.

De meeste schaatsen -vaak noren- worden geleverd met te lange veters. Het nadeel hiervan is dat je te lange uiteinden overhoudt om te strikken. Vaak zie je dat men de veters een keer extra om de schoen aanbrengt. Dit is af te raden omdat er afknelling van de voet kan optreden. Hierdoor krijg je eerder koude voeten. Het is zinvoller de veters in te korten. Dit doe je door de veters in het midden door te knippen en vervolgens in te korten. Daarna leg je aan beide geknipte uiteinden een knoop en plaats je de veters in de schoenen. Het voordeel hiervan is dat je de verstevigde standaard uiteinden van de veters intact houdt.

Het droogmaken van met name het metalen onderstel heeft een beschermende functie. Hoewel dit metaal beschermd is door verchroming of andere coating kan er roestvorming optreden. Zorg daarom voor een oude hand- of theedoek die goed vocht opneemt en maak de schaatsen droog na gebruik. Denk er bij het droogmaken van de schaatsen aan dat schaatsen erg scherp kunnen zijn!

Op de rubbermatten ligt stof en zand waardoor de schaatsen bot kunnen worden. Daarom is het gewenst de beschermers te gebruiken en pas op het ijs af te doen. Tijdens natuurijsperioden zie ik mensen met schaatsen over beton lopen. Hierdoor treedt er een dusdanige beschadiging op dat het haast onmogelijk wordt op deze schaatsen te rijden.

Voor een optimaal glijmoment moet je niet meer dan nodig de zijkant van de schaats gebruiken ook al is deze noodzakelijk voor het maken van de afzet. Een schaats die recht op het ijs staat, glijdt. Een schaats die op de binnen- of buitenkant staat, snijdt.